تست سرعت دیسک در لینوکس یکی از اقداماتی است که به کاربران کمک می‌کند عملکرد سیستم خود را بررسی کرده و از سرعت و کارایی دیسک‌ها، اعم از HDD یا SSD، اطمینان حاصل کنند. سرعت دیسک نقش مهمی در عملکرد کلی سیستم ایفا می‌کند و به ویژه در مواردی مانند پردازش داده‌ها، اجرای برنامه‌ها و انتقال فایل‌ها بسیار مؤثر است. در این مقاله، چند روش برای تست سرعت دیسک در لینوکس معرفی می‌شود.
دلایل تست سرعت دیسک در لینوکس
تست سرعت دیسک به کاربران اجازه می‌دهد تا به ارزیابی دقیق‌تری از وضعیت سخت‌افزار خود برسند. برخی از دلایل انجام این تست عبارت‌اند از:
– **تعیین سرعت خواندن و نوشتن دیسک**: با بررسی سرعت خواندن و نوشتن دیسک، کاربران می‌توانند سرعت اجرای برنامه‌ها و انتقال داده‌ها را تخمین بزنند.
– **شناسایی مشکلات احتمالی**: تست سرعت می‌تواند در شناسایی هر گونه کاهش کارایی یا مشکلات سخت‌افزاری که ممکن است باعث کاهش سرعت دیسک شود، کمک کند.
– **مقایسه عملکرد دیسک‌ها**: در صورتی که سیستم از چند دیسک مختلف بهره می‌برد، کاربران می‌توانند با انجام این تست، بهترین دیسک برای ذخیره‌سازی داده‌ها را انتخاب کنند.
ابزارهای تست سرعت دیسک در لینوکس
در لینوکس، ابزارهای متعددی برای تست سرعت دیسک وجود دارد که در ادامه به برخی از محبوب‌ترین و کاربردی‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
۱. استفاده از ابزار `hdparm`
**`hdparm`** یکی از ابزارهای کاربردی در لینوکس برای مدیریت و بهینه‌سازی دیسک‌ها و همچنین تست سرعت دیسک است. با این ابزار می‌توانید سرعت خواندن داده‌ها از دیسک را بسنجید. برای استفاده از `hdparm`، مراحل زیر را انجام دهید:
۱. ابتدا با نصب `hdparm` در صورتی که از پیش نصب نشده باشد، شروع کنید:
sudo apt install hdparm
۲. سپس برای تست سرعت دیسک (مثلاً `/dev/sda`)، از دستور زیر استفاده کنید:
sudo hdparm -Tt /dev/sda
این دستور دو نوع تست را انجام می‌دهد:
– **Cache Read**: تست خواندن اطلاعات از کش سیستم که معمولاً سریع‌تر از خواندن از دیسک است.
– **Buffered Disk Read**: تست خواندن مستقیم از دیسک، که سرعت واقعی خواندن داده‌ها را نشان می‌دهد.
۲. استفاده از ابزار `dd`
ابزار **`dd`** یکی دیگر از ابزارهای متداول در لینوکس است که می‌تواند برای تست سرعت نوشتن و خواندن دیسک استفاده شود. این ابزار با ایجاد و خواندن فایل‌های تستی می‌تواند سرعت دیسک را بسنجد. برای این کار، مراحل زیر را انجام دهید:
۱. برای تست سرعت نوشتن در دیسک، دستور زیر را اجرا کنید:
dd if=/dev/zero of=testfile bs=1G count=1 oflag=dsync
این دستور یک فایل تستی به اندازه ۱ گیگابایت در دیسک ایجاد می‌کند و سرعت نوشتن دیسک را نشان می‌دهد.
۲. برای تست سرعت خواندن، دستور زیر را اجرا کنید:
dd if=testfile of=/dev/null bs=1G count=1
این دستور فایل ایجاد شده را از دیسک می‌خواند و سرعت خواندن دیسک را نمایش می‌دهد. پس از اتمام تست، می‌توانید فایل تستی را حذف کنید:
“`bash
rm testfile
“`
۳. استفاده از ابزار `fio`
**`fio`** یکی از قدرتمندترین ابزارهای تست و سنجش کارایی دیسک در لینوکس است که امکانات پیشرفته‌ای برای ایجاد و اجرای تست‌های خواندن و نوشتن با اندازه بلوک‌های مختلف و سایر پارامترهای قابل تنظیم ارائه می‌دهد. برای استفاده از `fio` مراحل زیر را طی کنید:
۱. ابتدا `fio` را نصب کنید:
sudo apt install fio
۲. برای تست سرعت دیسک می‌توانید از دستورات زیر استفاده کنید:
fio --name=write_test --ioengine=sync --rw=write --bs=1M --numjobs=1 --size=1G --runtime=60 --group_reporting
این دستور یک تست نوشتن با بلوک‌های ۱ مگابایتی انجام می‌دهد و سرعت نوشتن را در طول یک دقیقه ارزیابی می‌کند.
۳. همچنین می‌توانید با تغییر مقدار **`rw=write`** به **`rw=read`**، تست خواندن را نیز انجام دهید.
۴. استفاده از ابزار `ioping`
**`ioping`** ابزار دیگری است که برای سنجش زمان پاسخ‌دهی (Latency) دیسک استفاده می‌شود. این ابزار به نوعی شبیه ابزار `ping` برای شبکه است اما در دیسک‌ها استفاده می‌شود.
۱. برای نصب `ioping` دستور زیر را اجرا کنید:
sudo apt install ioping
۲. سپس برای انجام تست دیسک، می‌توانید دستور زیر را اجرا کنید:
ioping -c 10 /dev/sda
این دستور ده بار تست زمان پاسخ‌دهی بر روی دیسک انجام می‌دهد و نتایج میانگین و حداقل و حداکثر زمان پاسخ را نشان می‌دهد.
نکات مهم در تست سرعت دیسک
هنگام استفاده از ابزارهای تست سرعت دیسک، به موارد زیر توجه کنید:
– **تست را زمانی انجام دهید که سیستم در حال انجام کارهای سنگین دیگر نیست**. فعالیت‌های دیگر می‌توانند بر روی نتایج تست تأثیر بگذارند و نتیجه دقیق‌تری را ارائه ندهند.
– **دیسک‌های SSD و HDD نتایج متفاوتی دارند**. دیسک‌های SSD به طور کلی سرعت خواندن و نوشتن بالاتری نسبت به HDD دارند و نتایج نیز به نسبت متفاوت خواهد بود.
– **اندازه بلوک (Block Size) تست را در نظر بگیرید**. بلوک‌های بزرگتر به طور کلی نتایج سریع‌تری را نشان می‌دهند، اما اندازه بهینه بلوک به نوع دیسک و نوع عملیات بستگی دارد.
نتیجه‌گیری
تست سرعت دیسک در لینوکس می‌تواند به کاربران در ارزیابی عملکرد سیستم و بهینه‌سازی کارایی آن کمک کند. با استفاده از ابزارهایی مانند **hdparm**، **dd**، **fio** و **ioping**، کاربران می‌توانند سرعت خواندن و نوشتن دیسک‌های خود را بررسی کرده و مشکلات احتمالی را شناسایی کنند. این ابزارها امکانات متفاوتی برای اندازه‌گیری عملکرد دیسک دارند و هر یک بسته به نیاز و نوع دیسک، می‌تواند مناسب باشد.
